خواب و کمبود خواب یکی از بحثبرانگیزترین جنبههای مراقبت از کودک است. میزان خواب کودک که با اختلال آن در رشد و مراقبت های مهم از کودک همراه است باید با دقت بیشتری به آن رسیدگی شود.
خواب کودک در سنین مختلف متفاوت است، اما در واقع این تفاوتها تنها نشانه تغییر شکل مشکلات خواب است. مثلا به جای گریه و بی خوابی نوزاد در طول شب، کابوسهای شبانه یا تشنگی به سراغ کودک میآید.
هیچ عدد دقیقی برای ساعات خواب مورد نیاز برای همه بچهها در یک سن خاص وجود ندارد. ممکن است کودک 2 ساله ای بین ساعات 8 شب تا 8 صبح روز بعد به خواب رود، در حالی که کودک 2 ساله دیگری بعد از خوابیدن بین ساعات 10 شب تا 5 صبح روز بعد کاملاً هوشیار به نظر آید. برخی از کودکان نوپا و بزرگ تر به همان اندازه به یک ساعت بیشتر یا کمتر از همسالان خود به خواب احتیاج دارند. جدول زمان بندی زیر میزان خواب به طور متوسط و چگونگی تغییر الگو های خواب و چرت زدن به میزان مورد نیاز برای رشد کودکان را نشان می دهد.
نوزادان زیر شش ماه
برای این نوزادان فرمول خاصی برای به خواب رفتن وجود ندارد زیرا ساعت فیزیولوژی (درونی) آنها هنوز تکامل نیافته است. عموما نوزادان، بین ۱۶ تا ۲۰ ساعت در شبانهروز میخوابند که این میزان خواب کودک بین شب و روز تقسیم میشود. با این حال نوزدان را در دو هفته اول تولدشان می بایست هر 3 یا 4 ساعت یکبار به لحاظ تثبیت وزن حاصل شده در آنها بیدار نمود، و بعد از آن مهم نیست که کودک برای مدت طولانی به خواب رود.
بیشترین مدتی که یک نوزاد به طور متصل میخوابد معمولا بین ۴ تا ۵ ساعت است این کاملا به میزان گرسنگی طفل بستگی دارد. اگر نوزادان برای مدت طولانی به خواب روند به طور حتم در طول روز دچار گرسنگی مفرط شده و تناوب نیاز به شیر خواری و یا دریافت شیشه حاوی مواد غذائی مناسب را احساس خواهند نمود. در مورد ۹۰ درصد بچههای با این سن و سال، خواب کودک شبانه ۶ تا ۸ ساعت خواهد بود. درست زمانی که والدین احساس می کنند کودکشان در طول شب به خواب رویائی و دور دستی فرو رفته است، از آن زمان است که می توان دریافت که ساعات خواب طفل از روز به شب در حال تغییر و شکل گیری است. در ۳ ماهگی، ۵ ساعت از خواب در طول روز و ۱۰ ساعت در طول شب خواهد بود و با یک یا دو وقفه در طول شب مواجه خواهیم بود.
اما مهم است که بدانید کودکان همیشه وقتی به نظر میرسد که بیدارند، در واقع بیدار نیستند آنها میتوانند گریه کنند و صداهای مختلفی را در هنگام خواب سبک، ایجاد کنند. حتی اگر آنها در طول شب بیدار شوند شاید فقط برای چند دقیقه بیدار باشند و سریعا دوباره به خواب روند. بهترین حالت این است که فرزند شما یاد بگیرد که خودش سریعا به خواب برود، پس بهتر است به او اجازه بدهید تا این روش را امتحان کند.
از 6 ماهگی تا یکسال
در ۶ ماهگی، کودک ممکن است ۳ ساعت در طول روز بخوابد و ۱۱ ساعت هم در شب در این سن، شما میتوانید پاسختان را به کودکی که بیدار است و در طول شب گریه میکند تغییر دهید. شما می توانید به مدت 5 دقیقه او را به آرامی در گهواره اش نوازش کرده تا مجدداً به خواب رود و اگر موفق نشدید بدون اینکه کودک را از جایش بلند کنید. کودکان به طور معمول حدود 9 تا 11 ساعت در شب می خوابند. چرت زدن آن ها در طول روز تبدیل به یکی در صبح و دیگری در بعد از ظهر می شود، هر چند هنوز برخی از کودکان 3 یا 4 بار در روز چرت می زنند.
بین سن 6 ماهگی تا یکسال، هیجان های متفرقه عامل بزرگی برای بیدار شدن کودکان از خواب به شمار می آیند، و شاید این موضوع باعث شود که آنها دوباره بیدار شوند. اما قوانین برای بیداریهای شبانه مشابه قبل است یعنی نباید او را در آغوش گرفت، چراغ را روشن کرد، آواز خواند، حرف زد یا به او غذا داد. تمام این اعمال کودکان را در تکرار رفتارشان تشویق می نماید.
یک تا سه سالگی
اغلب کودکان در بین سنین 1 تا 3 سالگی حدود 10 تا 13 ساعت می خوابند. ترس از جدایی یا تمایل به بودن با مادر و پدر و و غافل نشدن ازجریاناتی که در پیرامون خود می گذرد، میتواند انگیزه کودک برای بیدار ماندن باشد. والدین، برخی اوقات این تصور اشتباه را دارند که بیدار نگهداشتن کودک باعثمیشود که او هنگام شب، سر ساعت مناسب به خواب رود. در واقع، کودکان اگر بیش از حد خسته باشند دیرتر و سختتر به خواب خواهند رفت.
ایجاد یک ساعت خواب مقرر و همیشگی، به کودک کمک میکند که آرامش داشته باشدو برای خواب آماده شود. برای کودک نوپا، شاید زمان مقرر بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه نوسان داشته باشد و همراه فعالیتهایی مثل خواندن داستان، حمام کردن یا گوش دادن به موسیقی باشد که باعث آرامش او میشود.
دندان در آوردن کودک ممکن است باعث بیدار شدن و به رویا رفتن او گردد. رویاهای فعالی در این سنین بروز می نماید. برای بچه ها دیدن رویا و خواب می تواند هشداری جدی تلقی گردد. کابوس ها غالباً برای کودکان ترسناک بوده زیرا با واقعیت دنیای بیرونی آنها سازگاری نداشته و مطابقت نمی نماید. در صورت بروز کابوس بر کودک، می بایست به او آرامش بخشید و اجازه دهید آنان درباره هر آنچه که در رویا و کابوس شان دیده اند برای شما تعریف نمایند، صبر کنید تا کودک کاملاً آرام گیرد و سپس به آرامی او را برای خواب مجدد تشویق نمایید.
کودکان پیش دبستانی
کودکان پیشدبستانی بین ۱۰ تا ۱۲ ساعت در شب میخوابند اما این یک قانون نیست. کودک 5 ساله ای که در طول شب به قدر کافی استراحت نموده است نیازی به خواب در طول روز ندارد، با این حال اغلب مربیان مدارس و مهدها کودک زمان خاصی را برای استراحت کردن کلیه کودکان در نظر می گیرند.
کودکان در سنین مدرسه
کودکان در بین سنین 6 تا 9 سالگی حدود 10 ساعت را در خواب بسر می برند.
مشکلات این کودکان در زمان خواب می تواند نشأت گرفته از نیاز آنان به خلوت کردن با والدین خود، بدون حضور دیگر افراد خانواده و بستگان نزدیک باشد.
سعی نمایید قبل از خواب کودک با او خلوت کنید و با گفتگوئی کوتاه به آنان درباره همه چیز اطمینان خاطر بخشید، که این کار خود در به آرامش رسیدن کودک و ادامه آن در طول خواب کمک فراوان می نماید. فقدان و یا کمبود خواب کودک باعث تندخویی، انواع رفتارهای افراطی و همچنین بیماری اختلال کم توجهی و بیش فعالی در کودکان (ADHD) را فراهم می آورد.
نوجوانان و بزرگسالان
یک نوجوان به طور ایدهآل باید سعی کند که هر شب سر ساعت معینی به رختخواب رفته و راس ساعتی معین از خواب بیدار شود و حداقل بین ۸ تا ۹ ساعت هم بخوابد.
افزودن دیدگاه